Sprawca problemów to kornik ostrozębny (Ips acuminatus). Jest to bardzo groźny szkodnik drzewostanów sosnowych.

Owad ten często zasiedla drzewa osłabione w wyniku różnych niekorzystnych zjawisk (susza, pożar, zanieczyszczenia przemysłowe, itp.). Atakuje on głównie górne partie drzew z cienką korą i grubsze gałęzie. Jego działalność prowadzi do szybkiego zamierania drzew. Jest jednym z najgroźniejszych szkodników atakujących osłabione sosny.

Kiedyś był to szkodnik o małym znaczeniu gospodarczym jednak na skutek ekstremalnych warunków pogodowych w ostatnich latach (susza, bardzo wysokie temperatury itp.) stał się głównym szkodnikiem zabijającym sosny w naszych lasach.

Ten mały owad potrafi unicestwić nie tylko pojedyncze drzewa ale ostatnio zabija całe drzewostany.

Oprócz kornika ostrozębnego poważnym problemem stało się też masowe występowanie Jemioły pospolitej rozpierzchłej (Viscum album ssp. Austriacum). Kiedyś bardzo rzadko obserwowana w drzewostanach sosnowych ostatnio stała się prawdziwą plagą.

Jemioła jest półpasożytem, oznacza to że samodzielnie syntetyzuje substancje odżywcze, ale wodę i sole mineralne pobiera z drzewa na którym rośnie. Jest to gatunek dwupienny, o kwiatach rozdzielnopłciowych. Nasiona rozsiewane są w większości przez ptaki, które odżywiają się owocami jemioły.

Problem z jemiołą polega na tym, iż osłabia swojego żywiciela, stwarzając dogodne warunki dla rozwoju szkodników wtórnych (m. in. kornika ostrozębnego) i chorób grzybowych, co może powodować zamieranie drzew.

Skąd my jako leśnicy wiemy, które drzewostany zostały zaatakowane?

Początkowym objawem zaatakowania drzewa przez kornika ostrozębnego jest niewielka zmiana koloru igliwia, które stopniowo blednie i szarzeje. Ta zmiana jest jednak trudna do zauważenia. Następną fazę obserwujemy poprzez widoczne gałęzie ze zrudziałym igliwiem. Ostatecznie cała korona staje się ruda. Poza tym gatunek działa dwutorowo, jest wektorem sinizny – szkodnik wprowadza do żerowisk również zarodniki grzybów z rodzaju Ophiostoma (larwy kornika odżywiają się strzępkami symbiotycznego grzyba). Strzała drzewa na całej długości zaatakowanej przez kornika ostrozębnego jest zasiniała.

W przypadku jemioły wczesne wykrycie porażenia jest bardzo trudne, gdyż omawiany półpasożyt, który zagnieżdża się na drzewie jest trudny do zauważenia gołym okiem. Na późniejszym etapie rozwoju tego półpasożyta widać go doskonale, jednak wtedy drzewo jest już tak osłabione, że najczęściej zamiera.

Jak możemy walczyć i jak zapobiegać występowaniu kornika i jemioły?

W zasadzie jedyną skuteczną metodą zwalczania szkodników z drzewostanów jest zachowanie prawidłowej higieny lasu poprzez systematyczne usuwanie zaatakowanych drzew (wycięcie i wywóz z lasu) oraz utylizacja wierzchołków i gałęzi z tych drzew (wywiezienie poza teren leśny lub spalenie z zachowaniem zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego). Zaniechanie tych działań może prowadzić do zamierania całych drzewostanów.

Biorąc pod uwagę wszystkie te niesprzyjające czynniki leśnicy z naszego Nadleśnictwa stanęli przed bardzo poważnym problemem i musieli podjąć trudne decyzje. W okolicy miejscowości Kopanica przy drodze krajowej nr 32 (oddział nr 215 na terenie leśnictwa Chwalim) doszło do masowego porażenia drzewostanów sosnowych przez kornika ostrozębnego i jemiołę rozpierzchłą.

Usychające drzewa stanowią bardzo duże zagrożenie dla ludzi przebywających na tym terenie oraz pojazdów poruszających się drogą krajową nr 32.

Z tego powodu w najbliższym czasie będzie tam prowadzona intensywna wycinka drzew w celu ratowania pozostałych drzewostanów i wyeliminowania zagrożenia dla ludzi.

Oczywiście, zgodnie ze sztuką leśną na każdej powierzchni, gdzie las musiał być wycięty, posadzone będą nowe uprawy leśne.

UWAGA! Wszystkich amatorów leśnych spacerów, biegaczy i rowerzystów uczulamy na zachowanie szczególnej ostrożności w czasie pobytu w lesie. Zwracajmy uwagę na tablice ostrzegawcze! Nie wchodźmy tam, gdzie trwają prace leśne!

Zachęcamy również do zapoznania się z ulotką na temat tego podstępnego szkodnika jakim jest kornik ostrozębny.

Ulotka na temat zagrożenia ze strony kornika ostrozębnego